Proces zatrudnienia kierowcy obcokrajowca, o ile nie pochodzi on z Unii Europejskiej, wymaga dopełnienia wielu formalności. Zasada ogólna jest taka, że obcokrajowcy powinni spełniać dokładnie te same kryteria, co kierowcy polscy, czyli posiadać prawo jazdy odpowiedniej kategorii, Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej i orzeczenia lekarskie dopuszczające go do wykonywania zawodu. Ponadto, jako obywatel krajów spoza UE chce pracować w ruchu międzynarodowym, musi mieć Świadectwo Kierowcy.
Procedury zmierzają do potwierdzenia ważności już posiadanych dokumentów i ich zamiany na polskie (np. prawo jazdy) oraz wyrobienia nowych, wymaganych tylko od obywateli państw spoza UE (Świadectwo Kierowcy).
Niezbędne dokumenty
Warunkiem legalnego wykonywania pracy kierowcy w transporcie drogowym dla obywatela kraju spoza UE jest posiadanie następujących dokumentów:
- prawo jazdy kategorii: C, CE, D, DE,
- Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej,
- orzeczenie psychologiczne („o braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy”, zgodnie z art. 39k. Ustawy o transporcie drogowym),
- orzeczenie lekarskie („o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy”, zgodnie z art. 39j. Ustawy o transporcie drogowym),
- Świadectwo Kierowcy,
- pozwolenia na pracę (lub innych form legalizacji zatrudnienia).
Trzeba też zwrócić uwagę na kolejność, bo tylko posiadacz Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej może ubiegać się o wydanie polskiego prawa jazdy, a następnie Świadectwa Kierowcy.
Procedury – kolejność i czas trwania
W przypadku kierowców zawodowych pracujących w transporcie drogowym początkiem procedur zmierzających do wydania prawa jazdy jest uzyskanie Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej.
Wydawane jest ono po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego i odbyciu szkolenia okresowego. Kurs trwa 140 lub 280 godzin zajęć (zależnie od czasu wydania posiadanego prawa jazdy) i kończy się egzaminem. Szkolenie to 30 godzin (po 45 minut) teorii i 30 godzin (zegarowych) jazdy – bez końcowego egzaminu. Do kursu może przystąpić osoba, która przebywa na terenie Polski przez co najmniej 185 dni w roku z powodów osobistych lub zawodowych (nie jest konieczny upływ 185 dni – wystarczy przedłożyć wizę, pozwolenie na pracę lub oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy).
Warto pamiętać, że każdy cudzoziemiec przebywający w Polsce dłużej niż 180 dni, chcąc legalnie kierować pojazdami w ruchu drogowym, powinien wymienić posiadane prawo jazdy na polskie. O ile nie pochodzi z Japonii, Korei czy Tunezji, nie musi w tym celu przystępować do egzaminu. Czas oczekiwania na nowy dokument jest tutaj zależny od szybkości potwierdzenia autentyczności posiadanego prawa jazdy.
Prawo jazdy zostanie wydane po złożeniu wniosku we właściwym miejscowo wydziale komunikacji. Do wniosku (poza standardowo wymaganymi dokumentami potwierdzającymi tożsamość czy adres zamieszkania) załączamy przede wszystkim ŚKZ i aktualne badania lekarskie. Na ich podstawie w nowym prawie jazdy zostanie wstawiony tzw. kod 95, czyli potwierdzenie uprawnień i data ważności. W przypadku obcokrajowców, którzy zdobyli kategorię C+E przed 09.09.2009 kod 95 wpisywany jest po odbyciu 35 h kursu (bez końcowego egzaminu).
ŚKZ jest też podstawą do ubiegania się o Świadectwo Kierowcy – dokumentu, który musi posiadać każdy kierowca pracujący w firmie transportowej, prowadzącej działalność gospodarczą na terytorium Polski. By je uzyskać i legalnie świadczyć pracę, należy przedłożyć również zezwolenie na pracę.
Jak uzyskać zezwolenie na pracę? Kiedy jest ono konieczne? Kto i na jakich warunkach może podjąć legalną pracę bez zezwolenia? Tematowi legalizacji zatrudnienia poświęcona jest trzecia część cyklu.
Artykuł został opracowany we współpracy ze specjalistami HRQuality – firmy świadczącej kompleksowe usługi z branży HR.
